Czym jest ferrytyna, jakie są jej funkcje w organizmie, jakie są poziomy ferrytyny, jakie są objawy niedoboru ferrytyny i jakie są sposoby na zwiększenie poziomu ferrytyny w organizmie. Przeczytaj nasz artykuł i zdobądź wiedzę na temat ferrytyny.
Ferrytyna czym właściwie jest?
Ferrytyna to białkowy kompleks, pełniący ważną funkcję w organizmie człowieka. Jest to główny magazyn żelaza. Ferrytyna jest obecna w różnych tkankach organizmu, takich jak wątroba, śledziona, kości, mózg, mięśnie i szpik kostny.
Ferrytyna wiąże się z żelazem – chroni go przed toksycznymi skutkami, a także zapobiega jego nadmiarowi. W naszym organizmie żelazo jest niezbędne do wielu procesów metabolicznych, takich jak transport tlenu, produkcja hemoglobiny, a także syntetyzowanie hormonów i enzymów. Poziomy ferrytyny w organizmie mogą służyć jako wskaźnik stanu magazynowania żelaza. Zbyt niskie poziomy ferrytyny mogą wskazywać na niedobór żelaza, co może prowadzić do anemii i innych zaburzeń metabolicznych. Z drugiej strony, zbyt wysokie poziomy ferrytyny w organizmie mogą wskazywać na nadmiar żelaza, co może być równie szkodliwe dla zdrowia.
Ferrytyna – jaką funkcję pełnie w organizmie człowieka?
Ferrytyna w organizmie człowieka pełni kilka bardzo ważnych funkcji, z których najważniejsze to:
- Magazynowanie żelaza: Ferrytyna jest głównym magazynem żelaza w organizmie człowieka. Białko to wiąże żelazo, zapobiegając jego nadmiarowi w organizmie oraz chroniąc przed jego toksycznymi skutkami.
- Transport żelaza: Ferrytyna umożliwia transport żelaza z jednej części organizmu do drugiej, zapewniając równowagę w poziomie tego pierwiastka we krwi i tkankach.
- Ochrona przed stresami oksydacyjnymi: Ferrytyna działa jako przeciwutleniacz, chroniąc organizm przed szkodliwym działaniem wolnych rodników i stresami oksydacyjnymi.
- Regulacja poziomu żelaza: Ferrytyna reguluje poziom żelaza w organizmie poprzez kontrolowanie jego magazynowania i uwalniania w zależności od potrzeb metabolicznych organizmu.
- Wspomaganie układu odpornościowego: Ferrytyna bierze udział w działaniach układu odpornościowego, zwłaszcza w reakcjach zapalnych, poprzez kontrolowanie poziomu żelaza w organizmie.
Niedobór ferrytyny w organizmie i jego skutki
Niedobór ferrytyny w organizmie może doprowadzić do wielu niepożądanych skutków. Szczególnie w zakresie zdrowia i prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu. Oto niektóre z najczęstszych skutków niedoboru ferrytyny:
- Niedokrwistość: czyli stan, w którym w naszym organizmie znajduje się zbyt małą liczba zdrowych czerwonych krwinek. Niedokrwistość może być przyczyną osłabienia, zmęczenia i ogólnie osłabienia organizmu.
- Zaburzenia funkcjonowania mózgu: niedobór może także prowadzić do zaburzeń poznawczych, takich jak odczuwalne problemy z koncentracją, pamięcią i uwagą.
- Zaburzenia hormonalne: Niedobór ferrytyny może wpłynąć na prawidłową produkcję hormonów i prowadzić do sporych zaburzeń hormonalnych, między innymi do problemów z tarczycą, zaburzeń miesiączkowania u kobiet i problemów z płodnością.
- Osłabienie układu odpornościowego: niedobór ferrytyny może prowadzić do osłabienia układu odpornościowego i znacznie zwiększenia ryzyka infekcji.
- Problemy z włosami, skórą i paznokciami: Niedobór ferrytyny jest kluczowy gdy chcemy mieć piękne i gęste włosy. Niski poziom może prowadzić do problemów ze zdrowiem skóry, znacznej utraty włosów, a także problemów z paznokciami.
Objawy niedoboru ferrytyny
Objawy niedoboru ferrytyny są dosyć charakterystyczne, lecz często zależą od stopnia niedoboru oraz czasu, przez który organizm jest jej pozbawiony . Oto kilka objawów, które mogą wskazywać na niedobór ferrytyny:
- Zmęczenie i słabość
- Bladość skóry
- Zwiększone ryzyko zakażeń
- Zawroty głowy
- Problemy z oddychaniem
- Wypadanie włosów
- Zmniejszona wydajność
Nadwyżka ferrytyny w organizmie i jego skutki
Nadmiar ferrytyny w organizmie człowieka, może prowadzić do niepożądanych skutków zdrowotnych, zwłaszcza gdy znacznie przekracza przyjęte normy fizjologiczne. Oto niektóre z najczęstszych skutków nadmiaru ferrytyny:
- Uszkodzenie narządów: takich jak wątroba, trzustka i serce. Może prowadzić do uszkodzenia tkanek i narządów z powodu gromadzenia się żelaza w nich.
- Zaburzenia metabolizmu: takich jak choroba Hemochromatoza, która prowadzi do nadmiernego gromadzenia się żelaza w organizmie.
- Stres oksydacyjny: stan, w którym wolne rodniki niszczą komórki i tkanki w organizmie.
- Choroby autoimmunologiczne: toczeń lub choroba Hashimoto, które wynikają z niesprawnej pracy układu odpornościowego.
- Zwiększone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych: jak miażdżyca, nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa i zawał serca
Objawy nadmiaru ferrytyny
Nadmiar ferrytyny (zwany również hiperferremią) może wystąpić w wyniku różnych chorób lub stanów, w tym hemochromatozy, przewlekłej choroby wątroby, anemii sierpowatej, nadmiernego spożycia żelaza, przewlekłej niewydolności nerek oraz różnych stanów zapalnych. Objawy związane z nadmiarem ferrytyny mogą obejmować:
- Zmęczenie i osłabienie
- Bóle stawów i mięśni
- Wypadanie włosów
- Zaburzenia rytmu serca
- Problemy z koncentracją i pamięcią
- Zwiększone ryzyko infekcji
- Zmiany w pigmentacji skóry
- Zwiększone ryzyko chorób sercowo-naczyniowych
- Problemy z układem pokarmowym, takie jak bóle brzucha, nudności i wymioty.
Jak zbadać poziom ferrytyny?
Badanie ferrytyny polega na pobraniu krwi, która jest następnie analizowana w laboratorium. Wynik badania wyrażany jest w nanogramach na mililitr (ng/mL) lub w mikrogramach na litr (µg/L). Wartości ferrytyny mogą się różnić w zależności od laboratorium oraz wieku i płci pacjenta.
Ferrytyna i jej prawidłowy zakres
Ferrytyna to białkowy kompleks, który jak już wiemy odpowiada za magazynowanie żelaza w organizmie. Występuje on w komórkach i tkankach organizmu, a także we krwi. W badaniach laboratoryjnych ferrytyna jest wykorzystywana jako jeden z głównych wskaźników poziomu żelaza w naszym organizmie. Zakres ferrytyny we krwi u dorosłych wynosi zwykle:
- 12-150 ng/mL u kobiet
- 12-300 ng/mL u mężczyzn
Warto jednak zaznaczyć, iż wartości ferrytyny w organizmie mogą się zmieniać w zależności od wielu czynników, takich jak wiek, płeć, dieta, ciąża, choroby, a nawet pory roku.
W przypadku podejrzenia zaburzeń związanych z poziomem ferrytyny we krwi, należy koniecznie skonsultować się z lekarzem. Lekarz natomiast może zlecić dodatkowe badania, takie jak:
- badania poziomu żelaza
- witaminy B12
- kwasu foliowego
- transferyny
Jak podnieść lub zmniejszyć poziom ferrytyny?
Zmniejszenie poziomu ferrytyny we krwi zależy od przyczyny jej wysokiego stężenia. W przypadku hemochromatozy, czyli choroby, w której organizm gromadzi zbyt dużo żelaza, stosuje się terapię usuwania nadmiaru żelaza. Leczenie może polegać na pobieraniu krwi (flebotomia) lub stosowaniu leków, które pomagają usuwać nadmiar żelaza z organizmu. Jeśli przyczyną wysokiego poziomu ferrytyny jest choroba wątroby lub inne choroby, to leczenie polega na kontrolowaniu stanu chorobowego i stosowaniu odpowiednich leków.
Natomiast, jeśli przyczyną wysokiego poziomu ferrytyny jest nadmiar żelaza w diecie, to zmniejszenie ilości spożywanego żelaza może pomóc obniżyć poziom ferrytyny. Należy unikać żywności bogatej w żelazo, takiej jak czerwone mięso, wątróbka, owoce morza, szpinak, jarmuż, fasola i groch.
W przypadku niskiego poziomu ferrytyny zaleca się zwiększenie spożycia pokarmów bogatych w żelazo, takich jak mięso, ryby, drób, fasola, szpinak i żółtka jaj. Dodatkowo, można również stosować suplementy żelaza, jednakże przed ich stosowaniem należy skonsultować się z lekarzem.
Wpływ ferrytyny na wypadanie włosów
Niski poziom ferrytyny często prowadzi do niedoboru żelaza, który z kolei wpływa znacząco na kondycję włosów. Niedobór żelaza może prowadzić do tzw. anemii żelazowej, która charakteryzuje się osłabieniem organizmu, a także zwiększonym wypadaniem włosów – może nawet doprowadzić do łysienia telogenowego. Jednym z objawów niedoboru żelaza jest również sucha i matowa skóra głowy, która także przyczynia się do wypadania włosów.
Natomiast wbrew pozorom wysoki poziom ferrytyny w organizmie może również wpłynąć negatywnie na włosy. Jednym z powodów jest to, że ferrytyna, jako białko, jest silnym utleniaczem, co oznacza, że może prowadzić do stresu oksydacyjnego i uszkodzenia struktury włosów.
Zarówno niedobór, jak i nadmiar ferrytyny mogą mieć negatywny wpływ na włosy. W przypadku problemów z wypadaniem włosów zaleca się skonsultowanie się z lekarzem dermatologiem i wykonanie odpowiednich badań diagnostycznych, w celu ustalenia przyczyny problemu.
Ciekawostka!
Aby nasze włosy nie wypadały, zaleca się aby poziom ferrytyny nie był niższy niż 50/80 ng/mL, pomimo powyżej wymienionych zakresów.