Oksytocyna to hormon wydzielany przez przysadkę mózgową i odpowiedzialny za wiele ważnych funkcji, w tym poród, laktację, ale również wpływa na relacje społeczne i emocje. Jest nazywana hormonem miłości ze względu na jej wpływ na więzi emocjonalne między ludźmi.
Czym jest oksytocyna?
Oksytocyna to hormon wydzielany przez przysadkę mózgową, który pełni wiele ważnych funkcji w organizmie człowieka. Jedną z jej głównych właściwości jest stymulowanie skurczów macicy podczas porodu oraz pobudzenie wydzielania mleka u karmiących matek. Hormon oksytocyny znany jako hormon miłości i zaufania, ponieważ wpływa na nawiązywanie więzi emocjonalnych między ludźmi. Dodatkowo, hormon ten wpływa na obniżenie poziomu kortyzolu, czyli hormonu stresu, co może pomóc w łagodzeniu objawów depresji i lęku.
Czy wiesz, że: 18 marca obchodzimy Europejski dzień mózgu
Jak wygląda badanie oksytocyny?
Badanie oksytocyny to przede wszystkim oznaczenie poziomu tego hormonu we krwi lub moczu. Oksytocyna jest mierzona w celu diagnozy i monitorowania stanów chorobowych, takich jak poród, niepłodność, zaburzenia laktacji, depresja poporodowa, problemy z emocjami i zachowaniem, a także w badaniach naukowych dotyczących zachowania społecznego, relacji międzyludzkich i innych zjawisk związanych z emocjami i więzami interpersonalnymi. Badanie poziomu oksytocyny we krwi może być wykonane w celu diagnozy zaburzeń hormonalnych, takich jak zespół Kallmanna, niedoczynność przysadki mózgowej lub guz przysadki mózgowej. Interpretacja wyników zależy od przyczyny badania i może wymagać konsultacji z endokrynologiem lub specjalistą chorób wewnętrznych.
Warto zaznaczyć iż nie ma jednoznacznie ustalonych norm dla poziomu oksytocyny we krwi, ponieważ jej stężenie może różnić się w zależności od płci, wieku, fazy cyklu miesiączkowego u kobiet, a także w zależności od sytuacji emocjonalnej i fizjologicznej. Zwykle stężenie oksytocyny we krwi u dorosłych wynosi od kilku do kilkudziesięciu pg/ml. Jednak wartość ta może się zwiększyć w określonych sytuacjach, takich jak poród, karmienie piersią, intymność seksualna, aktywność fizyczna, a także w wyniku terapii z zastosowaniem syntetycznej oksytocyny
Oksytocyna u mężczyzn
Oksytocyna to hormon, który jest zazwyczaj kojarzony z kobiecym organizmem, szczególnie z okresem ciąży i porodu. Jednak oksytocyna jest obecna także u mężczyzn i pełni ważną rolę w ich organizmie. U mężczyzn oksytocyna wpływa na regulację nastroju, emocji i relacji społecznych. Ma także pozytywny wpływ na funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego i obniża poziom kortyzolu – hormonu stresu. Badania wskazują również na związek oksytocyny z poprawą funkcji seksualnych u mężczyzn.
Oksytocyna u kobiet
Oksytocyna u kobiet pełni ważną rolę w trakcie porodu, laktacji i karmienia piersią. Podczas porodu, hormon ten stymuluje skurcze macicy, co pomaga wypchnąć dziecko na świat. Po porodzie oksytocyna odpowiada za produkcję mleka w piersiach oraz za wydzielanie mleka podczas karmienia piersią.
Test oksytocynowy
Test oksytocynowy to badanie, które ma na celu ocenę reakcji mięśni macicy na syntetyczną postać hormonu oksytocyny. Test ten jest wykorzystywany w medycynie do wywoływania lub wzmocnienia skurczów macicy u kobiet w celu wywołania porodu lub przyspieszenia jego przebiegu w przypadku pewnych powikłań. Oksytocyna jest naturalnym hormonem wydzielanym przez mózg i jest kluczowa dla porodu, ponieważ stymuluje skurcze macicy. W przypadku braku lub niewystarczającej ilości naturalnej oksytocyny, syntetyczna forma może być podana w celu wywołania lub wzmocnienia skurczów macicy. Podsumowując wskazania do podania oksytocyny to:
- wywołanie porodu
- przedwczesne pęknięcie pęcherza płodowego,
- nadmierne przedłużanie się porodu,
- atonia macicy,
- stan przedrzucawkowy
- kontrola krwawień poporodowych/stan po poronieniu
- wieloporód,
- łożysko przednie.
Oksytocyna podczas porodu
Podczas porodu, gdy poziom oksytocyny wzrasta, skurcze macicy stają się silniejsze i regularne, co przyspiesza postęp porodu i ułatwia urodzenie dziecka. Oksytocyna odgrywa również ważną rolę w karmieniu piersią po porodzie, ponieważ pomaga w wydzielaniu mleka.
Czas trwania porodu wywołanego oksytocyną zależy od wielu czynników, takich jak wiek matki, stan zdrowia matki i dziecka, stopień dojrzałości szyjki macicy, wielkość dziecka i inne czynniki.
Podczas porodu wywołanego oksytocyną, lekarz podaje syntetyczną formę hormonu, aby zwiększyć skurcze macicy i przyspieszyć poród. W niektórych przypadkach, poród może trwać tylko kilka godzin, podczas gdy w innych przypadkach może trwać dłużej, a nawet wymagać cięcia cesarskiego.
Dlatego też, czas trwania porodu wywołanego oksytocyną może być różny w zależności od indywidualnych okoliczności. Ważne jest, aby podczas porodu mieć odpowiednie wsparcie medyczne i kontrolować postęp porodu pod nadzorem lekarza położnika.
Przeciwwskazania do podania oksytocyny
Oksytocyna jest stosowana w medycynie w różnych sytuacjach, ale istnieją pewne przeciwwskazania do jej podania. Przede wszystkim oksytocyna nie powinna być podawana u pacjentek z nadciśnieniem tętniczym, chorobami serca, chorobami wątroby i nerek oraz cukrzycą. Przeciwwskazaniem do stosowania oksytocyny jest również alergia na ten lek oraz sytuacje, w których podanie oksytocyny może zagrażać zdrowiu matki lub dziecka. Oksytocyna powinna być podawana wyłącznie przez lekarza i zawsze należy przestrzegać zaleceń dotyczących jej stosowania.
Skutki uboczne
Oksytocyna, podobnie jak każdy lek, może powodować skutki uboczne. Najczęściej spotykane skutki to bóle brzucha, nudności, wymioty, bóle głowy, zawroty głowy, spadki ciśnienia krwi i szybkie bicie serca. W przypadku stosowania oksytocyny w czasie porodu, mogą wystąpić dodatkowo skurcze macicy i bóle. Jednakże, stosowanie oksytocyny jest zwykle bezpieczne pod nadzorem lekarza i ryzyko skutków ubocznych jest minimalne.
Inne wykorzystania oksytocyny w medycynie
Oksytocyna może być również wykorzystana do nieco innych przypadków w medycynie estetycznej. Można ją zastosować podczas:
- Krwawienia po porodzie: oksytocyna jest również stosowana w celu zmniejszenia krwawienia po porodzie poprzez zmniejszenie napięcia mięśni macicy.
- Leczenia niepłodności: w niektórych przypadkach, oksytocyna może pomóc przy leczeniu niepłodności poprzez stymulowanie skurczów macicy i ułatwienie implantacji zarodka.
- Leczenia depresji i zaburzeń lękowych: niektóre badania sugerują, że oksytocyna może pomóc w leczeniu depresji i zaburzeń lękowych.
- Leczenia zaburzeń jedzenia: oksytocyna może pomóc w leczeniu niektórych zaburzeń jedzenia, takich jak anoreksja i bulimia.
- Poprawy relacji międzyludzkich: oksytocyna jest nazywana czasem hormonem miłości, ponieważ może wpływać na poprawę relacji międzyludzkich i zwiększenie zaufania.
Ciekawostki
Oto kilka ciekawostek na temat oksytocyny:
- Oksytocyna może wpływać na poziom zaufania i sympatii między ludźmi, ponieważ zwiększa aktywność obszarów mózgu związanych z zaufaniem i empatią.
- Badania wykazały, że oksytocyna może również mieć wpływ na naszą dietę, ponieważ zmniejsza łaknienie na przekąski i jedzenie słodyczy.
- Oksytocyna jest stosowana nie tylko w medycynie, ale także w przemyśle spożywczym, w celu produkcji serów i jogurtów, ponieważ pomaga w procesie koagulacji białka.
- Oksytocyna jest nazywana „hormonem miłości”, ponieważ podczas bliskości fizycznej, takiej jak pocałunek czy seks, jej poziom w organizmie zwiększa się, co może przyczynić się do więzi emocjonalnej między partnerami.