Badanie ogólne moczu to konieczność, którą należy wykonywać co najmniej raz w roku. Jest to podstawowe badanie, które dostarcza wielu istotnych informacji na temat funkcjonowania organów wewnętrznych. Co więcej, według statystyk badanie moczu jest najczęściej wykonywanym badaniem wśród społeczeństwa. Na czym polega?
Badanie ogólne moczu – co to takiego?
Badanie ogólne moczu to czynność, którą powinno się wykonywać przynajmniej raz w roku. Jest to jedno z najbardziej podstawowych badań, które dostarcza wielu przydatnych informacji. Na podstawie wyników badania, lekarz będzie mógł ocenić, jak funkcjonują wewnętrzne narządy pacjenta.
Kontrolne badania są niezwykle ważne, bowiem w razie ewentualności, szybka diagnoza pozwoli na wdrożenie odpowiedniego leczenia. Dodatkowo, badanie moczu jest bezcenne przy diagnozowaniu wielu chorób.
Wskazania do wykonania badania moczu
Jak wspomniano, badanie ogólne moczu to niezbędna część badań profilaktycznych, które powinny być wykonywane rutynowo, co najmniej raz w roku. Poważnie do sprawy powinny podejść osoby otyłe, które regularność wykonywania badań powinny uznać za priorytet. Lekarz zleci również badanie w przypadku występowania np.:
- kłębuszkowe lub śródmiąższowe zapalenie nerek
- kamicę dróg moczowych
- zakażenie układu moczowego
- zmiany nowotworowe układu moczowego
- choroby układowe, np. toczeń trzewny
- cukrzycę
- nadciśnienie tętnicze
Osoby w grupie chorobowego ryzyka będą zmuszone wykonywać badanie zdecydowanie częściej. Natomiast pozostała grupa pacjentów powinna pamiętać o regularności i rutynie, ponieważ w grę wchodzi dbałość o siebie oraz własne zdrowie.
Jak przygotować się do badania moczu?
Przed badaniem moczu koniecznie trzeba się zaopatrzyć w jednorazowy pojemnik, który jest dostępny w punkcie pobrań lub do kupienia w aptece. Mocz do badania należy pobrać na czczo, po nocnym spoczynku i z tzw. ”środkowego strumienia”, aby zapobiec zanieczyszczeniu próbki drobnoustrojami i komórkami nabłonka z cewki moczowej.
Przed oddaniem moczu do próbki należy dokładnie umyć ręce, a następnie ujście cewki moczowej. Dzięki temu pozbywamy się z powierzchni ciała bakterii, które mogą zafałszować wynik badania, jeśli przedostaną się do próbki. Pobrana próbka moczu powinna mieć od 50 do 100 ml. Po oddaniu moczu do jednorazowego pojemnika, należy go szczelnie zamknąć i jak najszybciej dostarczyć do punktu pobrań.
Kiedy powinno się wykonać badanie moczu?
Jak wspomniano, badanie moczu należy do grupy podstawowych badań laboratoryjnych. Zaleca się, aby badanie moczu, wraz z morfologią, wykonywać przynajmniej raz w roku. Lekarz rodzinny często zachęca do takich badań ze względów profilaktycznych.
Jednak zdarzają się sytuacje, gdzie badanie moczu należy wykonać przez względy zdrowotne. Mowa tu o osobach, które mają tendencję do występowania infekcji układu moczowego lub zmagają się z cukrzycą. Badanie moczu wykonuje się również w celu stałego monitorowania skuteczności wdrożonego leczenia np. przy kamicy nerkowej, nadciśnienia tętniczego czy wybranych chorobach wątroby.
Jak interpretować wyniki badań moczu?
Jak wiadomo, podczas badania moczu ocenie są poddawane poszczególne cechy – fizyczne, biochemiczne oraz morfologiczne. Każda z tych cech ma swoją określoną normę. Na karcie wyników znajdziemy m.in.:
- Barwa moczu, gdzie norma wykazuje barwę od słomkowej po bursztynową. Jednak na tą cechę należy uważać, ponieważ zabarwienie moczu zależne jest od wielu różnych czynników, m.in. od ilości spożywanych płynów i pokarmów, czy przyjmowanych leków. Natomiast istotnym sygnałem może być np. odbarwiony mocz, który może świadczyć o przewlekłej chorobie nerek lub źle kontrolowanej cukrzycy. Jego ciemny kolor może być oznaką odwodnienia organizmu, a czerwone zabarwienie – obecności krwi w moczu.
- Przejrzystość moczu, gdzie norma to właśnie przejrzystość. Mętny mocz najczęściej oznacza obecność ropy – czyli białych krwinek, bakterii, grzybów, śluzu lub zakażenia pasożytniczego.
- Ciężar właściwy moczu, gdzie norma to 1.005-1.030. Wysoki ciężar może wynikać z dużego zagęszczenia moczu. Jest to skutek przyjmowania zbyt małej ilości płynów lub ich nadmiernej utraty z organizmu poprzez np. nadmierne pocenie się, uporczywe wymioty lub biegunkę, a nawet przez gorączkę. Takiego efektu można się również spodziewać, jeśli wraz z oddawaniem moczu tracimy niektóre związki, np. glukoza czy białka. Jednak ciężar właściwy moczu może być także zbyt niski. Wówczas jest to dowód na rozrzedzenie moczu, które wynika z nadmiernego spożywania płynów, ciężkiej choroby nerek lub stosowania leków moczopędnych.
- pH moczu, gdzie norma to 4.6-8.0. Wysokie pH – zasadowe – może być wynikiem wymiotów, choroby nerek, astmy, a nawet niektórych infekcji układu moczowego. Znów zbyt niskie pH – kwaśne – może być skutkiem ciężkiej choroby płuc, biegunki, odwodnienia lub źle kontrolowanej cukrzycy.
- Białka w moczu, gdzie norma to brak ich obecności w moczu. Obecność białek w moczu może wynikać z choroby nerek, infekcji układu moczowego lub choroby nowotworowej. Wpływ na ich obecność ma również cukrzyca, nadciśnienie, niewydolność serca czy zatrucie.
- Glukoza w moczu, gdzie norma to brak jej obecności w moczu, z wyjątkiem kobiet w ciąży, u których dopuszcza się niewielkie ilości glukozy. Obecność glukozy w moczu może wskazywać na źle kontrolowaną cukrzycę, chorobę nadnerczy, wątroby lub nerek, a nawet uszkodzenia mózgu lub zatrucie.
Wymienione zostały jedne z najważniejszych cech, na które powinno się zwrócić szczególną uwagę podczas interpretacji wyników badania moczu. Badanie jest nieinwazyjne dla pacjenta i dostępne na NFZ za okazaniem skierowania od lekarza.
