Badania Progesteron – hormon niezbędny do zdrowia i płodności kobiety Redakcja Medicta Opublikowano 11 kwietnia 2023 13 min czytania 0 17 Progesteron to żeński hormon steroidowy, który pełni ważną rolę w regulacji cyklu menstruacyjnego i ciąży. Wytwarzany jest przez ciałko żółte w jajnikach oraz przez łożysko podczas ciąży. Jego działanie obejmuje m.in. przygotowanie błony śluzowej macicy do przyjęcia zapłodnionej komórki jajowej oraz utrzymanie ciąży. Co to jest progesteron? Jak i gdzie powstaje progesteron? Jakie funkcje pełni progesteron? Oznaczenie poziomu progesteronu – kiedy go wykonać? Wysoki i niski poziom progesteronu Jakie są normy progesteronu? Progesteron u mężczyzn Co to jest progesteron? Progesteron to żeński hormon płciowy, który pełni ważną rolę w regulacji cyklu menstruacyjnego i ciąży. Jego głównym źródłem są ciałka żółte w jajnikach oraz łożysko w czasie ciąży. Progesteron wpływa na gęstość śluzu szyjkowego, który pomaga kontrolować ruchliwość plemników, co wpływa także na zdolność do zajścia w ciążę. Ponadto, progesteron jest niezbędny podczas ciąży, ponieważ pomaga utrzymać błonę śluzową macicy w stanie, który jest korzystny dla rozwijającego się płodu. Progesteron wpływa również na układ nerwowy i może wpływać na samopoczucie i nastrój, wywołując uczucie zmęczenia, senności, a nawet depresję u niektórych kobiet. Jak i gdzie powstaje progesteron? Progesteron powstaje w ciałkach żółtych jajników u kobiet, które nie są w ciąży. Po owulacji, gdy pęknięte pęcherzyki jajnikowe przekształcają się w ciałka żółte, komórki w ciałkach żółtych wytwarzają progesteron. W ciąży progesteron jest wytwarzany przez łożysko. W pierwszych tygodniach ciąży, zarodek wytwarza hormon gonadotropinę kosmówkową (hCG), która stymuluje łożysko do produkcji progesteronu, aż do momentu, gdy łożysko samo zaczyna produkować wystarczającą ilość hormonu. Poziom progesteronu w organizmie kobiety zmienia się w ciągu cyklu menstruacyjnego. Najwyższe stężenie progesteronu występuje zwykle w drugiej połowie cyklu, gdy ciałko żółte produkuje dużą ilość tego hormonu. Jeśli nie dochodzi do zapłodnienia i implantacji zarodka, poziom progesteronu spada, co prowadzi do złuszczania błony śluzowej macicy i krwawienia menstruacyjnego. W przypadku kobiet stosujących hormonalne metody antykoncepcyjne, progesteron może być dostarczany z zewnątrz w postaci tabletek, plastra, zastrzyków lub implantów. Jakie funkcje pełni progesteron? Progesteron pełni wiele ważnych funkcji w organizmie kobiety. Oto niektóre z nich: Utrzymanie ciąży Kontrola cyklu menstruacyjnego: Wzmacnianie kości Regulacja gospodarki tłuszczowej Wpływ na nastrój i samopoczucie Regulacja ciśnienia krwi Wpływ na libido Wpływ na funkcję tarczycy Ochrona przed rakiem piersi Oznaczenie poziomu progesteronu – kiedy go wykonać? Lekarz może zlecić oznaczenie poziomu progesteronu w różnych sytuacjach klinicznych, zależnie od objawów pacjentki i celu badania. Oto niektóre z najczęstszych powodów, dla których warto zbadać poziom progesteronu: Monitorowanie ciąży: W przypadku kobiet w ciąży, lekarz może zlecić oznaczenie poziomu progesteronu, aby ocenić, czy poziom hormonu jest wystarczający do utrzymania ciąży. Diagnostyka zaburzeń cyklu menstruacyjnego: Lekarz może zlecić oznaczenie poziomu progesteronu, aby pomóc w ustaleniu przyczyny zaburzeń cyklu menstruacyjnego, takich jak nieregularne cykle, zbyt krótki lub zbyt długi okres między miesiączkami. Diagnostyka niepłodności: Oznaczenie poziomu progesteronu może pomóc w diagnozowaniu niepłodności, zwłaszcza u kobiet, które nie owulują regularnie lub w ogóle. Diagnostyka zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS): Lekarz może zlecić oznaczenie poziomu progesteronu w celu diagnozy PMS lub innych zaburzeń nastroju związanych z cyklem menstruacyjnym. 1 Ocena funkcji ciałka żółtego: Lekarz może zlecić oznaczenie poziomu progesteronu, aby ocenić funkcję ciałka żółtego jajnika u kobiet, które doświadczają nieregularnych lub brakujących miesiączek. Diagnostyka chorób tarczycy: Lekarz może zlecić oznaczenie poziomu progesteronu, aby pomóc w diagnozowaniu chorób tarczycy, ponieważ niektóre zaburzenia tarczycy mogą wpłynąć na poziom progesteronu. Oznaczenie poziomu progesteronu jest przeprowadzane z krwi, zwykle w określonych dniach cyklu menstruacyjnego, w zależności od celu badania. Wysoki i niski poziom progesteronu Wysoki lub niski poziom progesteronu może wskazywać na różne problemy zdrowotne. Oto niektóre z nich: Wysoki poziom progesteronu: Gruczolak ciałka żółtego: Wysoki poziom progesteronu może być wynikiem gruczolaka ciałka żółtego, łagodnego guza jajnika, który powstaje, gdy ciało żółte produkuje zbyt wiele progesteronu. Ciąża mnoga: Wysoki poziom progesteronu jest częstym objawem ciąży mnogiej. Ciąża pozamaciczna: Wysoki poziom progesteronu może być również objawem ciąży pozamacicznej. Niski poziom progesteronu: Zaburzenia owulacji: Niski poziom progesteronu może być wynikiem zaburzeń owulacji, co oznacza, że organizm kobiety nie produkuje wystarczającej ilości progesteronu po owulacji. Zespół policystycznych jajników (PCOS): Kobiety z PCOS mogą mieć niski poziom progesteronu, co prowadzi do zaburzeń menstruacyjnych i trudności w zajściu w ciążę. Zaburzenia ciąży: Niski poziom progesteronu może również prowadzić do poronienia lub porodu przedwczesnego. Leczenie zależy od przyczyny wysokiego lub niskiego poziomu progesteronu i może obejmować stosowanie hormonów lub innych metod leczenia. W każdym przypadku ważne jest, aby skonsultować się z lekarzem, który może pomóc w ustaleniu przyczyny niskiego lub wysokiego poziomu progesteronu i zaproponować odpowiednie leczenie. Jakie są normy progesteronu? Normy poziomu progesteronu mogą się różnić w zależności od laboratorium i jednostki miary używanej do badania. Poniżej przedstawiamy orientacyjne wartości referencyjne dla poziomu progesteronu w surowicy krwi u kobiet w różnych fazach cyklu menstruacyjnego: Faza folikularna (dni 1-14 cyklu): 0,2-1,4 ng/mL (0,64-4,45 nmol/L) Faza owulacyjna (dni 14-15 cyklu): 0,8-3,0 ng/mL (2,56-9,54 nmol/L) Faza lutealna (dni 15-28 cyklu): 4,1-28,9 ng/mL (13,07-91,83 nmol/L) W ciąży: Pierwszy trymestr (do 14 tygodnia): 11,2-90,0 ng/mL (35,56-285,66 nmol/L) Drugi trymestr (14-28 tydzień): 25,6-89,4 ng/mL (81,32-283,50 nmol/L) Trzeci trymestr (powyżej 28 tygodnia): 48,4-422,5 ng/mL (153,86-1340,58 nmol/L) Warto zauważyć, że poziom progesteronu może różnić się u różnych kobiet i w zależności od indywidualnych cech organizmu, takich jak wiek, masa ciała, stan zdrowia, styl życia i innych czynników. Dlatego też zawsze należy omówić wyniki badań z lekarzem, który oceni wynik pod kątem indywidualnej sytuacji pacjentki. Progesteron u mężczyzn Mężczyźni również produkują progesteron, chociaż w mniejszych ilościach niż kobiety. Progesteron jest produkowany przez jądra, nadnercza i tkanki tłuszczowe u mężczyzn.Funkcje progesteronu u mężczyzn nie są tak dobrze poznane jak u kobiet. Wiadomo, że progesteron pełni pewną rolę w produkcji testosteronu i jest prekursorem innych hormonów, takich jak kortyzol. Może również wpływać na funkcjonowanie układu nerwowego. U mężczyzn, wysoki poziom progesteronu może być związany z nieprawidłowościami w układzie rozrodczym, takimi jak guzy jąder lub nadnerczy. Niski poziom progesteronu u mężczyzn nie jest uważany za problemy zdrowotne, chyba że jest to wynikiem zaburzeń hormonalnych, takich jak niedoczynność tarczycy lub choroby nadnerczy. Jeśli u mężczyzny występują nieprawidłowości w układzie rozrodczym lub problemy hormonalne, lekarz może zlecić badanie poziomu progesteronu, aby pomóc zdiagnozować problem i zaproponować odpowiednie leczenie. 5/5 - (1 głos) American Society for Reproductive Medicine. (2018). Progesterone supplementation during the luteal phase and in early pregnancy in the treatment of infertility: an educational bulletin.