Leki czym są? Jak stosować? Indeks leków

Większość z nas, podczas gorszego samopoczucia czy choroby sięga odruchowo po ogólnodostępne leki. Jednak warto pamiętać że zachowanie pewnych środków ostrożności przy ich stosowaniu, wpływa nie tylko na ich skuteczność, ale także na nasze bezpieczeństwo. Jak podawać leki? I jakie rodzaje leków są dostępne w aptekach?

Czym są leki?

Lek, czyli środek leczniczy, jest substancją naturalną lub syntetyczną, która pozwala w bezpośredni sposób wprowadzić go do organizmu. Zastosowanie odpowiednich leków, ma na celu niwelowanie przyczyn, skutków i rozwoju choroby.

Leki ogólnodostępne – czyli jakie?

Pastylki, syropy, krople, aerozole, tabletki, czopki, maści inhalatory, to tylko kilka ogólnodostępnych leków po które sięgamy najczęściej. Sporadycznie wywierają one bezpośredni wpływ na przyczynę naszej dolegliwości, jednak często usuwają ból oraz inne objawy choroby. Tak się dzieje chociażby w przypadku syropów przeciwkaszlowych, czy tabletek przeciwzapalnych, przeciwgorączkowych.

Zdecydowanie szybkość powrotu do zdrowia zależy od ogólnego stanu naszego organizmu, wieku czy stylu życia. Niemniej jednak, takie „kuracje” mogą poprawić samopoczucie, a ich stosowanie nie zaszkodzi o ile stosujemy je według zaleceń.

Stosowanie leków w ciąży oraz podczas karmienia piersią

Bardzo istotna kwestią jest unikanie substancji mogących zagrażać rozwojowi płodu. Większość dostępnych leków, przenika system krążenia matki, i dociera do płodu. Istnieje lista leków niebezpiecznych, oraz takich które można stosować w danym trymestrze ciąży. Pamiętaj więc, aby poinformować lekarza o ciąży, a nawet o jej planowaniu w przypadku stosowaniu leków na stałe. Być może konieczna będzie zmiana leczenia, lub zastosowanie innych dozwolonych zamienników.

Tak samo jest w przypadku kobiet karmiących piersią. Wiele leków również przenika do pokarmu, i nawet w ilościach minimalnych mogą okazać się niebezpieczne dla dziecka.

Leki dla dzieci

W przypadku choroby dziecka, leczenie może obejmować podanie leków na receptę, lub tych ogólnodostępnych. Podanie leków dzieciom należy szczególnie kontrolować, ponieważ ich wątroba przetwarzająca substancje chemiczne, nie jest w pełni wykształcona. U dzieci substancje chemiczne, gromadzą się zdecydowanie szybciej niż u osoby dorosłej, dlatego bardzo istotna kwestią jest podanie tylko i wyłącznie zaleconej dawki. Jeżeli dziecko ma problem z przyjmowaniem leków, poinformuj o tym lekarza, ponieważ niektórych leków nie wolno rozcieńczać, czy podawać w butelce.

Nie wolno również podawać leku skierowanego do osoby dorosłej w mniejszej dawce. W sytuacji kiedy leki ogólnodostępne nie przynoszą poprawy, udaj się do lekarza, długotrwałe stosowanie leków ogólnodostępnych może być równie niebezpieczne co podanie złej dawki. W czasie leczenia, obserwuj dziecko i reaguj na każde niepokojące objawy w formie bólu głowy, wymiotów, biegunki, wysypki czy obrzęków. Poniżej radzimy jak można podać dziecku leki:

• Niemowlaki i dzieci do 3 roku życia
  • postaraj się w miarę możliwości uniemożliwić dziecku wyrywanie się
  • utrzymaj dziecko w jednej pozycji
  • lekarstwo wlewaj do ust niewielkimi porcjami
  • jeżeli dziecko wypluwa lek, podaj go w całości bezpośrednio do gardła, następnie zamknij buzie
• Dzieci starsze
  • w celu zmniejszenia efektów smakowych poproś dziecko o zatkanie nosa
  • w przypadku tabletek można je rozkruszyć i podać na łyżeczce z miodem, dżemem lub sokiem
  • przygotuj herbatę sok lub kompot aby dziecko mogło szybko zapić niesmaczny syrop lub tabletkę

Indeks leków – ABC leków

• Antybiotyki – substancje zabijające bakterie w organizmie, lub hamujące ich rozwój. Wszystkie typy antybiotyków, są skuteczne jedynie w odniesieniu do konkretnych szczepów bakterii, jednak niektóre z antybiotyków, szczególnie te o szerokim zakresie działania zwalczają wiele infekcji bakteryjnych. Antybiotyki nie są skuteczne w zwalczaniu wirusów.
• Beta-Blokery – leki blokujące receptory adrenergiczne. Obniżają zapotrzebowanie serca na tlen, ograniczając tempo jego pracy. Stosowanie głównie jako środki przeciwnadciśnieniowe oraz przeciwarytmiczne. Najczęściej stosowane przy dusznicy wysiłkowej, palpitacjach, drżeniu w stanach lękowych.
• Cytotoksyny – leki zabijające lub niszczące rozmnażające się komórki. Stosowane w leczeniu raka i jako środki immunosupresyjne.
• Hipoglikemiczne – środki obniżające poziom glukozy we krwi. Stosowane w leczeniu cukrzycy.
• Hormony – substancje chemiczne które wytwarzane są naturalnie przez gruczoły dokrewne – tarczycę, przysadkę mózgową, nadnercza, jajniki, jądra, trzustkę. W przypadku zaburzeń mogą być zastąpione hormonami naturalnymi lub syntetycznymi. Dzielimy je na żeńskie i męskie.
• Leki immunosupresyjne – leki zapobiegające lub obniżające reakcję organizmu na wniknięcie drobnoustrojów chorobotwórczych lub obcych tkanek. Stosowane są przy leczeniu zaburzeń systemu odpornościowego, oraz po przeszczepach.
• Kortykosterydy – środki przeciwzapalne. Nie leczą, lecz zmniejszają stan zapalny, co pozwala organizmowi na samoistne wyzdrowienie. Stosowane przy nowotworach, reakcjach uczuleniowych, astmie, czy zapaleniu krtani.
• Leki moczopędne – leki zwiększające ilość wytwarzanego przez nerki i wydzielanego moczu. Obniżają ilośc płynów nagromadzonych w tkankach w skutek niewydolności serca, nerek i wątroby. Stosowane również podczas nadciśnienia.
• Leki mukolityczne – leki działające na błonę śluzową nosa. Ich celem jest obniżenie produkcji śluzu wywołanej uczuleniem, przeziębieniem. Dostępne w kroplach, aerozolu, oraz tabletkach.
• Leki nasenne – mają działanie uspokajające
• Leki neutralizujące działanie kwasów żołądkowych – czyli leki na zgagę. Zawierają proste substancje chemiczne, takie jak węglan sodu, wodorotlenek glinu, trójkrzemian magnezu. Neutralizują wydzielające się kwasy żołądkowe.
• Leki przeciwbiegunkowe – środki stosowane do opanowania biegunek oraz ich leczenia. Ograniczają skurcze jelit, zmniejszają częstotliwość wydzielania kału
• Leki przeciwbólowe – jak sama nazwa wskazuje, leki te eliminują ból a także w większości działają przeciwzapalnie, oraz przeciwgorączkowo.
• Leki przeciwdepresyjne – leki zwalczające depresję. Stosowane tylko w wyjątkowych sytuacjach.
• Leki przeciwdrgawkowe – leki stosowane przy epilepsji. Stosowane muszą być codziennie według wskazań lekarza.
• Leki przeciwgorączkowe – leki obniżające gorączkę, jednocześnie są środkami przeciwbólowymi. Stosowane często przy objawach grypy, czy bólu zęba.
• Leki przeciwgrzybicze – stosowane do leczenia infekcji takich jak grzybica stóp, pleśniawki czy wysypka grzybicza.
• Leki przeciwhistaminowe – leki stosowane do zwalczania objawów uczuleniowych Stosowane na łzawienie, swędzenie, katar, pokrzywkę. Podawane są również przed operacją – powodują odprężenie i senność.
• Leki przeciwkaszlowe – działają łagodząco, likwidują napady kaszlu.
• Leki przeciwlękowe – likwidują stany lękowe, działają rozluźniająco na mięśnie. Stosowane jako środki nasenne.
• Leki przeciwskurczowe – zmniejszają skurcze jelit, łagodzą ból oraz niwelują dolegliwości związane z zapaleniem uchyłka oraz zespołu nieżytku kurczowego.
• Leki przeciwwirusowe – zwalczają infekcje wirusowe takie jak na przykład opryszczka.
• Leki przeciwwymiotne – mają za zadanie złagodzenie nudności i wymiotów. Likwidują również zawroty głowy. Stosowane najczęściej podczas chemioterapii oraz ciąży.
• Leki przeciwzakrzepowe – zapobiegają powstawaniu zakrzepów, lub je niwelują.
• Leki przeciwzapalne – stosowane do zmniejszenia stanów zapalnych podczas infekcji, przewlekłych chorób, . Stosowane najczęściej przy reumatycznym zapaleniu stawów.
• Leki przeczyszczające – środki pobudzające skurcze jelit. Działają stymulująco.
• Leki rozszerzające naczynia – stosowane zapobiegawczo. Stosowane przy dusznicy i niewydolności serca.
• Leki rozszerzające oskrzela – rozszerzają kanały powietrzne, które zostają zwężone w wyniku skurczu mięśni. Stosowane przy astmie.
• Witaminy – substancje chemiczne, które są potrzebne organizmowi do prawidłowego funkcjonowania. Należy pamiętać że przewitaminizowanie jest również groźne dla zdrowia.

Co powinna zawierać apteczka domowa?

W każdym domu, powinno być jedno miejsce przeznaczone do przechowywania leków oraz środków opatrunkowych. Najlepszym miejscem będzie szafka zamykana na klucz, aby całkowicie uniemożliwić dostęp dzieci. Pamiętaj aby nie gromadzić stosu leków, ponieważ wiele z nich zapewne nie wykorzystasz w wyznaczonym terminie.

Podstawowymi środkami które powinny znajdować się w naszej apteczce są:

• Termometr
• Woda utleniona/maść odkażająca
• Tabletki na kwasy żołądkowe
• Krem ochronny do opalania
• Tabletki przeciwbólowe
• Bandaże
• Plastry
• Nożyczki
• Elektrolity

Pamiętaj aby leki ogólnodostępne stosować tylko kilka dni. Jeżeli nie zauważysz poprawy stanu zdrowia, koniecznie udaj się do lekarza, a przepisane lekarstwa stosuj tylko według zaleceń.